Dr Wandile Ganya se lang lys van prestasies getuig van sy kreatiewe en intellektuele energie. Hy was in 2015 nog in die finale jaar van sy MBChB aan die Universiteit Stellenbosch se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe (FGGW) toe hy 'n digbundel gepubliseer het.
Dit is twee jaar later opgevolg deur 'n tweede digbundel terwyl hy sy internskap by die Ngwelezana-hospitaal in Empangeni gedoen het. En nou, terwyl hy besig is om 'n vier jaar lange kursus in interne geneeskunde aan die Universiteit van Kaapstad (UK) te voltooi, kom sy eerste roman uit.
Ganya se debuutroman, The Shame of Imperfection, weerspie?l sy konstante begeerte om betrokke te raak by komplekse idees en kwessies. "Die roman is 'n verhaal oor ontnugtering en wat gebeur wanneer dit voorkom," verduidelik hy.
Dit vind op twee fronte plaas: op een vlak gaan die roman oor romantiese liefde; op 'n ander vlak gaan dit oor godsdienstige oortuiging. "Dit gaan oor wat gebeur wanneer 'n mens die sekerheid van geloof in godsdiens of romantiese liefde wegneem," sê hy.
Om so 'n reeds komplekse ondersoek nog meer uitdagend te maak, speel die roman af tydens die dekades lange Kaapse grensoorlo? tussen die Britse Ryk en die Xhosa-koninkryk wat in die laat agtiende eeu begin het.
“Ek was ge?nteresseerd daarin om na die aanvanklike intrede van die Europese kolonialiste in Suid-Afrika te kyk en om oor mense soos Tiyo Soga en hul lewens te lees, so die tema van die boek en sy historiese tydperk het natuurlik gekom," vertel hy.
“Dit was interessant om die ervarings van swart Afrikane op daardie aanvanklike punt van ontmoeting te probeer voorstel – met watter soort vrae hulle geworstel het. Dit is glad nie 'n histories feitelike roman nie, maar dit is regtig my herverbeelding en interpretasie van die intrede van Christendom en Europese kolonialisme. En binne daardie mengsel wou ek nog altyd 'n romantiese roman skryf."
Ganya het 'n kombinasie van notas, briewe en meditasies gebruik om sy storie te vertel: "Briefskryf vang die gees van daardie tyd beter vas en maak voorsiening vir 'n meer meditatiewe vorm van skryf." Hierdie formaat het hom ook in staat gestel om die storie van een karakter noukeurig te volg en te verken.
Tog, ten spyte van die meer uitgebreide formaat van die roman, bly po?sie hom na aan die hart. Hy is tydens sy kinderjare in Khayelitsha deur sy ma aan isiXhosa-po?sie bekend gestel en later deur 'n plaaslike ho?rskoolonderwyser aan Engelse po?sie.
"En so gaan die reis voort," sê hy. "Po?sie gee jou die vermo? om menslike uitdrukking te verken en die dieptes van die menslike toestand te bereik." Sy refleksies is gepubliseer as Divine Interspace (2015) en A Dark Wood: Poetical Sketches on Life & Being in the World (2017).
Ten spyte van Ganya se liefde vir kreatiewe skryfwerk, bly hy hoogs toegewyd tot sy mediese loopbaan en het sy opleiding in interne geneeskunde in September 2020 by UK se Departement Geneeskunde begin. “Wat my regtig aanspreek, is die kompleksiteit van die veld," sê hy. “Ek geniet dit om deur ingewikkelde idees of, in hierdie geval, moeilike kliniese scenario's te werk en oplossings te vind."
Hy beplan om uiteindelik kardiologie te doen: “Kardiologie is die hart van medisyne. Die skynbare kompleksiteit daarvan verraai 'n goddelike elegansie."
Ganya kyk terug na sy tyd as mediese student aan die Universiteit Stellenbosch met goeie herinneringe. Hy het die FGGW baie ondersteunend gevind – van die finansi?le steun-afdeling tot die kursussameroepers. “Om van Khayelitsha af te kom, was dit van groot hulp," onthou hy.
Dit het ook gehelp dat sy tweelingbroer, Wanele, elke tree saam met hom was en hulle het terselfdertyd gegradueer. "Dit was pret," sê hy en voeg ondeund by. "Dit was nog altyd wonderlik om hom as 'n permanente ondersteuningstelsel te hê - of hy daarvan hou of nie."
Hulle het gesamentlik die Rektorstoekenning ontvang. Ganya koester steeds die advies van prof Russell Botman, wat toe die Rektor was. "In sy woorde van bemoediging aan ons het hy die noodsaaklikheid beklemtoon om hard te werk en uitstekend te wees in alles wat ons doen," sê hy. "Dit bly my tot vandag toe nog by."
Hy onthou ook liefdevol 'n gesprek met die destydse FGGW-dekaan prof Jimmy Volmink: "Hy het hierdie idee weergalm dat, ongeag die omstandighede, altyd die idee om uitstekend te wees te behou."
Ganya het steeds 'n verbintenis met die Fakulteit as 'n deeltydse dosent in bio-etiek by die Sentrum vir Mediese Etiek en die Reg. “Daar is groot waarde in praktiese filosofie," sê Ganya, wat in 2014 'n sertifikaat van filosofie onder prof Anton van Niekerk, destyds direkteur van die Universiteit Stellenbosch se Sentrum vir Toegepaste Etiek, voltooi het. “As 'n mens nie die regte ori?ntasie het op vrae oor reg of verkeerd, of die regte tegnieke om vrae van so 'n omvang te ondervra, dan is 'n mens verlore."
Ten spyte van die vele eise van 'n lewe van intellektuele betrokkenheid, vind hy op een of ander manier steeds tyd om te skilder. Terwyl hy in 2018 sy gemeenskapsdiens by die Knysna Provinsiale Hospitaal gedoen het, het hy ingeskryf vir 'n kursus by die kunstenaar Leon Vermeulen, wat hom aan houtskool voorgestel het.
Ganya skets deesdae hoofsaaklik portrette. "Ek het hierdie groot affiniteit vir menslike uitdrukking of gesigsuitdrukking," verduidelik hy. Hy is duidelik gefassineer deur mense - beide in hul verstand en in hul liggame.
Tog, selfs meer as 'n onblusbare soeke na kennis en 'n onbedwingbare begeerte om sy kreatiwiteit uit te druk, kry Ganya sy lewenslus van sy ouers, Sylvia en Michael. "My motivering kom van die waarneming van hul harde werk en hul blywende sin vir doelgerigtheid," sê hy.
Hierdie eienskappe word duidelik en oorvloedig in sy eie lewe en werk weerspie?l.?
